Op de rode lijst voor broedvogels
Elk jaar kiezen de Vogelbescherming Nederland en Sovon Vogelonderzoek een vogel uit voor het ‘Jaar van de …’ Het is altijd een vogel die wel wat meer aandacht kan gebruiken.
Dit jaar is ’t het Jaar van de Huismus. Al in 2004 kwam de huismus op de Rode Lijst van Nederlandse broedvogels terecht. Het ging daarna weer een tijdje wat beter maar ook op de laatst opgestelde Rode lijst uit 2016 komt hij weer voor. De grootste afname lijkt nu anno 2024 gelukkig wel voorbij.
Aantal huismussen sinds 1950 gehalveerd
Het is nog onbekend waarom het zoveel slechter gaat met de huismussen. Toen ik opgroeide in de jaren zeventig was het de meest voorkomende vogel ever. Overal zag je huismussen en hoorde je hun gekwetter. Je kon je niet voorstellen dat het ooit anders zou zijn.
Maar de waarheid is dat het aantal huismussen sinds 1950 is gehalveerd. Vooral “in dichtbebouwde, ‘versteende’ nieuwbouwwijken en in de oudste wijken in de centra van grote steden zijn Huismussen tegenwoordig schaars of helemaal afwezig.” (Bron: Basisrapport rode lijst). Dus ondanks dat ze in de tuinvogeltelling weer op nummer 1 staan, kunnen de huismussen wel wat extra aandacht en onderzoek gebruiken. De Vogelbescherming en Sovon doen dit jaar onderzoek naar onder andere hoeveel jongen er succesvol worden opgevoed en uitvliegen als ook naar het type woonwijk waar zij het beste gedijen.
Voedsel en leefgebied
Een huismus zie je nooit alleen. Ze zijn altijd in groepjes. Dit is hun overlevingsstrategie. Z0 waarschuwen ze elkaar voor gevaar (katten, roofvogels, mensen) en tippen ze elkaar als er ergens eten te halen valt. Zelfs badderen doen ze met elkaar. Zo houdt er altijd één huismus de boel in de gaten, zodat de anderen kunnen badderen. Huismussen baden in zand en in water.
Je kunt ze vinden overal waar mensen zijn: in tuinen, op boerenerven en in parken. De meeste huismussen vind je aan stadsranden, waar het groen is en een beetje rommelig. Ze eten zaden, granen, insecten, bloemknoppen, brood, bessen, pinda’s en vetbollen.
Symbool voor schoonheid van kleine eenvoudige dingen
De figuurlijke betekenis van de huismus is voor iemand die veel thuis zit en weinig buitenkomt. In meerdere culturen staat de huismus symbool voor bescheidenheid, eenheid en harmonie.
De kleine huismus is natuurlijk ook bescheiden in haar verenkleed. Geen felle kleuren maar mooi bruin, grijs en zwart. Ze herinnert ons aan de schoonheid van kleine eenvoudige dingen. Mede omdat huismussen ook gedijen op plekken dicht bij de mens, zoals tuinen en parken.
Ben jij ook een mussenfan? Kijk dan op vogelbescherming.nl/jaarvandehuismus.